ارزیابی زیست محیطی آلودگی فلزات سنگین در خاک‌های اطراف کارخانۀ سیمان بهبهان

انتشارات اتمسفری از تأسیسات صنعتی، یکی از منابع اصلی آلودگی محیط زیست است. یکی از صنایع ایجادکنندۀ آلودگی، ذرات کارخانۀ سیمان است. فلزات سنگین از جمله مهمترین عناصر منتشر در طول فرایند صنعت سیمان به شمار می‌آید. هدف از مطالعۀ حاضر تعیین میزان آلودگی و منبع اصلی فلزات سنگین در خاک محدودۀ کارخانۀ سیمان شهر بهبهان است. بدین منظور تعداد 61 نمونه خاک از اطراف این کارخانه جمع­آوری شد. این نمونه‌ها از عمق10-5 سانتی­متری تهیه و برای تعیین فلزات آلومینیوم، سرب، کادمیوم و نیکل با روش ICP آنالیز شدند. در نمونه­های بررسی‌شده، میانگین غلظت عناصر آلومینیوم، سرب، کادمیوم و نیکل به‌ترتیب 26/83، 69/64، 29/75 و 64 (ppm) بود. ترتیب فراوانی میانگین غلظت عناصر سنگین عبارت بود از: Al>Cd>Pb>Ni. نتایج نشان داد که مقادیر فلزات بر اساس تغییر مسافت از کارخانۀ سیمان نوسان دارد؛ به طوری که میانگین غلظت اکثر فلزات با افزایش فاصله از کارخانه کاهش می­یابد. برای بررسی روند پراکنش فلزات در این منطقه از شاخص­های غنی‌شدگی (EF)، زمین انباشتگی (Igeo) و بار آلودگی (PLI) استفاده  شد. محاسبۀ شاخص غنی‌شدگی گویای آن است که همۀ عناصر در طبقۀ تهی‌شدگی یا حداقل غنی‌شدگی در کل مسافت­ها بودند؛ به ­طوری که مقادیر این شاخص برای فلزات، کمتر از 5/1 است. شاخص­ زمین انباشتگی برای نمونه­های خاک نیز نشان می­دهد که منطقه نسبت به کادمیوم در طبقۀ شدیداً آلوده و سرب در طبقۀ کمی آلوده قرار دارد. ضریب بار آلودگی برای همۀ مسافت­ها محاسبه شد و نشان از نداشتن آلودگی منطقه به فلزات سنگین در مقیاس زمینه است.